Poprawny dobór
kołków do mocowania termoizolacji fasad w systemach ociepleń ETICS

W jakim celu należy stosować łączniki mechaniczne do mocowania termoizolacji fasad?

Według Europejskiego Dokumentu Oceny EAD330196-01-0604, dotyczącego tworzywowych łączników do mocowania systemów ETICS, podstawowym ich zadaniem jest dodatkowa ochrona warstwy ocieplenia przed siłami ssącymi wiatru (siłami wyrywającymi system dociepleniowy ze ściany budynku). Łączniki przenoszą też obciążenia termiczne spowodowane nagrzewaniem i chłodzeniem się ocieplonej elewacji. Chronią ponadto przed skutkami niewłaściwego przygotowania podłoża do klejenia płyt termoizolacyjnych, takimi jak brak gruntowania podłoża czy pozostawienie starych tynków albo łuszczących się farb elewacyjnych. Kołki do styropianu i wełny mineralnej zapewniają wysokie bezpieczeństwo mocowania systemu poprzez duże wytrzymałości na wyrywanie z podłoża oraz odpowiednią sztywność talerzyka i wysokie parametry na przeciąganie przez materiał izolacyjny.

Pozostałe funkcje łączników to zapewnienie niskiej punktowej przewodności cieplnej oraz dodatkowe usztywnienie całego połączenia klejowego poprzez zwiększenie sił tarcia pomiędzy poszczególnymi warstwami ETICS. Należy pamiętać, że montaż mechaniczny może odbyć się najwcześniej 48 godzin po przyklejeniu do ściany płyt termoizolacyjnych.

Właściwy dobór typu łącznika

Mechaniczne łączenie materiałów termoizolacyjnych (ze styropianu bądź wełny mineralnej) do konstrukcji ściany zewnętrznej budynku wymaga zaplanowania i odpowiedniego doboru łączników w zależności od typu podłoża oraz materiału termoizolacyjnego.

Podłoże:

1. Najpierw należy określić rodzaj obiektu – czy ma to być budynek nowobudowany czy modernizowany. W przypadku nowych budynków można założyć że grubość zaprawy klejowej łączącej płyty styropianowe lub wełnę do podłoża ściany wynosi ok. 10 mm. Dla budynków modernizowanych, należy zweryfikować na miejscu rodzaj i stan podłoża oraz ocenić jego nośność (wykonanie prób na wyrywanie). Należy określić grubość starego tynku i sprawdzić jego przyczepność, tym bardziej, że dla starszych budynków często brakuje kompletnej dokumentacji projektowo-wykonawczej.
2. Kolejnym krokiem jest określenie kategorii podłoża A, B, C, D lub E do którego będzie mocowany system ociepleń ETICS, zdefiniowanej w EAD 330196-01-0604 – Europejski Dokument Oceny “Łączniki tworzywowe do mocowania warstwy izolacyjnej ociepleń ścian zewnętrznych” (lub w ETAG 014 – Wytyczne do Europejskich Ocen Technicznych). Nowa generacja łączników zaprojektowana jest w taki sposób, aby spełniały one wymogi wytrzymałości we wszystkich podłożach (klasy A, B, C, D, E), dzięki temu nie trzeba używać innych łączników do różnych podłoży na tym samym obiekcie.

A	B	C	D	E
Beton C12/15 C16/20 do C50/60	Cegła ceramiczna pełna, cegła silikatowa pełna	Cegła silikatowa drążona KLS, cegła ceramiczna drążona HLZ, pustak poryzowany, pustak ceramiczny	Elementy na kruszywie lekkim LAC	Beton komórkowy AAC2, AAC7

Materiał termoizolacyjny:

3. Następnie, w zależności od zaplanowanej termoizolacji dokonuje się wyboru łącznika pod kątem materiału trzpienia. Do mocowania styropianu EPS i XPS, białego i grafitowego, stosuje się łączniki mechaniczne z trzpieniem tworzywowym lub trzpieniem stalowym, wbijane lub wkręcane. Kołki do mocowania izolacji z wełny mineralnej MW odpowiednie są wyłącznie łączniki z trzpieniem metalowym. W przypadku niektórych systemów ETICS na bazie wełny mineralnej, np. lamelowej, w ich Ocenach Technicznych podaje się również zalecenie zastosowania dodatkowego talerzyka dociskowego o powiększonej powierzchni docisku termoizolacji do podłoża typu TDX-90 lub TDX-140 (mm). Rozwiązanie to stosuje się w celu zwiększenia wytrzymałości łącznika na przeciągnięcie miękkim materiałem termoizolacyjnym przez jego talerzyk.

Łącznik tworzywowy z trzpieniem tworzywowym – FIXPLUG

Łącznik tworzywowy z trzpieniem metalowym – WKTHERM S

4. Następnie określa się jaka jest grubość materiału termoizolacyjnego.
5. Istotny jest sposób montażu łączników. Montaż powierzchniowy (widoczny) charakteryzuje się zlicowanym talerzykiem łącznika z powierzchnią styropianu bądź wełny elewacyjnej. Montaż zagłębiony (ukryty) polega na zagłębieniu łącznika 20 mm w warstwie termoizolacji i przykryciu gotową zaślepką z właściwego materiału termoizolacyjnego – pod żadnym pozorem nie należy wypełniać tych miejsc pozostałością zaprawy klejowej. Montaż zagłębiony realizowany jest przy użyciu specjalnego freza tworzywowego (do EPS) lub metalowego (do wełny mineralnej). Dzięki temu rozwiązaniu uzyskuje się dodatkową ochronę cieplną budynku.

Dobór długości kołków do styropianu i wełny mineralnej

Wyliczenie długości łącznika oparte jest na zsumowaniu grubości termoizolacji (w przypadku montażu zagłębionego jest to wartość o 20 mm niższa), grubości zaprawy klejowej, grubości ewentualnego starego tynku (w starych budynkach) i efektywnej głębokości zakotwienia łącznika (wartość odczytywana z dokumentacji produktu, dla każdego łącznika może być inna).

Dobór ilości kołków do styropianu i wełny mineralnej

Ostatnim krokiem jest wyliczenie minimalnej ilości łączników na każdym m2 systemu ociepleniowego elewacji. Ich liczba zależna jest od wymiarów obiektu, jego lokalizacji, kategorii terenu czy materiału ściany i zastosowanego typu termoizolacji. Podczas procedury obliczeniowej, prowadzonej według normy wiatrowej dla większych budynków, fasadę konkretnego budynku dzieli się na tzw. strefy wiatrowe, sprawdza się ciśnienie wiatru na każdej z nich i wylicza ilość łączników dla każdej z nich. Dla małych budynków przyjmuje się w sposób uproszczony zalecane minimalne ilości łączników w zależności od wysokości budynku i rodzaju materiału termoizolacyjnego systemu ociepleniowego.
Potrzebę zastosowania łączników oraz ich rodzaj, liczbę i rozmieszczenie, powinien definiować projekt techniczny lub wybrany system ocieplenia na podstawie przewidywanych obciążeń obliczeniowych. Liczbę łączników odpowiednio zwiększa się dla strefy brzegowej elewacji o minimum 20%, a maksymalnie o 50% (szerokość strefy umownie określa się względem 1/8 szerokości węższego boku budynku; powinna zawierać się w przedziale od 1 do 2 m).